Bước tiến lớn của các đơn vị giáo dục trong công tác bảo đảm chất lượng giáo dục, đa dạng hóa mô hình quản trị Nhà trường, xây dựng uy tín chất lượng nội tại làm bước đà vững vàng cho hoạt động nâng cao xếp hạng Đại học một cách tự nhiên. 

Sáng 7/10, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (KHLNNT) tham dự Hội nghị sơ kết việc thực hiện Quyết định số 78/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình "Phát triển hệ thống bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục đối với giáo dục đại học và cao đẳng sư phạm giai đoạn 2022 - 2030", do Bộ GD&ĐT tổ chức, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc chủ trì Hội nghị.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp (tại Hội trường A1 Đại học Kinh tế quốc dân) kết hợp trực tuyến với hơn 2000 đại biểu tham dự tại hơn 400 điểm cầu cơ sở giáo dục đại học và trung tâm kiểm định chất lượng giáo dục trên cả nước. 

Bước chuyển biến tích cực cả về nhận thức và hành động sau giai đoạn đầu tiên 

Thông qua Báo cáo kết quả thực hiện Quyết định số 78/QĐ-TTg, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) Huỳnh Văn Chương cho biết: Giai đoạn 2022-2025, hệ thống bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục đại học của Việt Nam đã có những chuyển biến rõ nét cả về nhận thức và hành động.

Có 2.637 chương trình đào tạo được kiểm định (1.941 chương trình đào tạo kiểm định theo tiêu chuẩn trong nước và 696 chương trình đào tạo kiểm định theo tiêu chuẩn nước ngoài); đạt tỷ lệ 52,1% so với 5.007 lượt ngành đại học; 38,4% so với 6.792 ngành trình độ đại học và thạc sĩ). Theo kết quả khảo sát, đã có 170/177 cơ sở giáo dục đại học thiết lập đơn vị chuyên trách hoặc bộ phận phụ trách công tác bảo đảm chất lượng với đội ngũ cán bộ có chuyên môn, chiếm tỷ lệ 96,3%. Đây là chỉ tiêu quan trọng trong Quyết định 78/QĐ-TTg, cho thấy nỗ lực đáng ghi nhận trong việc xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong (IQA) - một trụ cột quan trọng của quản trị hiện đại theo yêu cầu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW. 

Thống kê tại Báo cáo cũng chỉ ra, nhận thức của các cơ sở giáo dục đại học về vai trò của bảo đảm chất lượng và kiểm định chất lượng đã có sự chuyển biến rõ rệt, thể hiện qua việc chủ động thực hiện tự đánh giá, cải tiến quy trình nội bộ và tham gia kiểm định ở nhiều cấp độ; Hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện và đồng bộ, với việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật đối với lĩnh vực kiểm định; Số lượng và chất lượng đội ngũ kiểm định viên được nâng cao, thông qua các chương trình đào tạo, chuẩn hóa và nâng chuẩn theo hướng hội nhập quốc tế.

Hội nghị thu hút được sự quan tâm đặc biệt tại 02 phiên thảo luận: Chia sẻ kinh nghiệm của các đơn vị đào tạo và phiên báo cáo, đề xuất từ các tổ chức kiểm định trong nước. Trong đó, tại phiên 1, các đơn vị giáo dục đại học chia sẻ kinh nghiệm và nêu bật mối quan tâm chung về bảo đảm chất lượng giáo dục, mặc dù hoạt động này ở các đơn vị đã có những bước tiến dài với nhiều mô hình, điển hình tốt dựa trên sự cam kết, quyết tâm cao của lãnh đạo, sự lan tỏa văn hóa chất lượng trong đội ngũ của toàn hệ thống với nhiều ứng dụng công nghệ để quản trị, vận hành. Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất vẫn là băn khoăn trước các thay đổi quyết liệt, hình thức đánh giá mới và vận hành các ứng dụng công nghệ. Các đơn vị đào tạo cũng ghi nhận về sự thay đổi tích cực trong công tác quản trị Nhà trường, quản lý đội ngũ; Nhận thức nội bộ của từng đơn vị đối với công tác kiểm định chất lượng bên trong ngày càng cải thiện, nhận định nghiêm túc về vai trò của công tác kiểm định, tập trung vào bảo đảm chất lượng là tập trung để phát huy uy tín nội tại, nâng cao xếp hạng đại học một cách tự nhiên;  Ý thức tiếp thu kinh nghiệm quốc tế cũng được nâng cao và ngày càng phát triển mạnh. 

Bên cạnh đó, các báo cáo cung cấp những góc nhìn, phương pháp tiếp cận chủ đề với nhiều giá trị như: cách hiểu về uy tín học thuật, uy tín tuyển dụng cũng như vai trò của các yếu tố này trong công tác bảo đảm chất lượng và xếp hạng đại học, thực chất là phản hồi của các bên liên quan, là sự phản ánh về đầu ra chủ đạo của cơ sở đào tạo; Cách dùng các chỉ số chất lượng, phản hồi của bên liên quan như thế nào để bảo đảm được chính quá trình áp dụng các nguyên lý bảo đảm chất lượng…

Đại diện các Trung tâm kiểm định trên cả nước cũng có những phần chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất rất chi tiết đối với các đơn vị đào tạo trong công tác bảo đảm chất lượng như: Hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong tại nhiều cơ sở giáo dục đại học còn thiếu tính đồng bộ, chưa vận hành theo chu trình PDCA đầy đủ và chưa gắn kết chặt chẽ với cải tiến chương trình đào tạo, quản trị Nhà trường; Kết quả kiểm định chất lượng, dù đã đạt được, nhưng ở nhiều nơi chưa được khai thác như công cụ quản trị thực chất, mà chỉ dừng ở mức đáp ứng yêu cầu thủ tục hành chính; Các hoạt động đối sánh chưa thực sự được chú trọng, triển khai hiệu quả để tăng cường chất lượng và khuyến khích đổi mới sáng tạo…. Từ đó, các tổ chức kiểm định cũng khuyến nghị các đơn vị đào tạo nên: Có kế hoạch và giải pháp cụ thể để đánh giá, cải thiện chất lượng hệ thống BĐCLGD và phát triển văn hoá chất lượng; Áp dụng chuyển đổi số, trong đó quan tâm xây dựng cơ sở dữ liệu lớn - big data, tích hợp và liên thông về quản trị đại học; đẩy mạnh BĐCL và KĐCLGD để đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả tự chủ đại học, trách nhiệm giải trình; Xác lập cam kết về chất lượng, tích hợp vào chiến lược bảo đảm chất lượng của Nhà trường; Sử dụng công cụ QA; Chủ động tham vấn sớm; Tích cực tham gia vào các dự án QA

Kết luận tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc một lần nữa ghi nhận sự nỗ lực cũng như các bước tiến vượt bậc của các đơn vị đào tạo, các trung tâm kiểm định trong công tác bảo đảm chất lượng và thực hiện Nghị Quyết số 78 của Thủ tướng Chính phủ trong giai đoạn đầu. Đồng thời, Thứ trưởng cũng nêu rõ các nhiệm vụ trọng tâm cần hoàn thành và tiếp tục triển khai để chuẩn bị cho giai đoạn 2026-2030 đối với từng tổ chức, từ Bộ GD&ĐT, các trung tâm kiểm định, và đặc biệt là các đơn vị đào tạo cần lưu ý các nhiệm vụ: 

Với nhóm các cơ sở giáo dục đại học chưa kiểm định: Thành lập đơn vị chuyên trách đảm bảo chất lượng, xây dựng quy trình tự đánh giá, chuẩn bị hồ sơ minh chứng.

Với nhóm đã kiểm định: Hoàn thiện hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong, số hóa quy trình đảm bảo chất lượng, xây dựng dashboard theo dõi chất lượng và minh chứng cải tiến.

Với nhóm có năng lực nổi trội trong hệ thống: Tham gia kiểm định quốc tế, công bố minh bạch dữ liệu đầu ra, và tích cực tham gia xếp hạng học thuật.

Các cơ sở giáo dục đại học cần chuẩn hóa năng lực đội ngũ đảm bảo chất lượng nội bộ thông qua đào tạo, bồi dưỡng định kỳ. Gắn trách nhiệm đảm bảo chất lượng với đánh giá hiệu quả đơn vị và trách nhiệm giải trình của người đứng đầu. Ứng dụng công nghệ số, AI và dữ liệu lớn trong vận hành hệ thống đảm bảo chất lượng nội bộ, tăng cường sử dụng dữ liệu trong các quyết định chiến lược và cải tiến học thuật.

Thanh Ngọc