Phát biểu của PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệu - Hiệu trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU-SIS) trong Lễ ra mắt Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (ngày 01/07/2025): 

"Kính thưa quý vị đại biểu,

Kính thưa các nhà khoa học, nghệ sĩ, đồng nghiệp, và cộng đồng học thuật trong và ngoài nước,

Ngày hôm nay chúng ta đang cùng nhau có mặt trong một khoảnh khắc đặc biệt, một trong những dấu mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội khi Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật với vai trò là cơ quan ngôn luận khoa học của nhà trường được ra mắt chính thức với công chúng và độc giả cả nước và quốc tế. Sự kiện này không chỉ là kết quả của những nỗ lực và cố gắng của tập thể lãnh đạo, giảng viên, nhà khoa học nhà trường trong suốt một thời gian dài với mong muốn kiến tạo một không gian tri thức mới mẻ, có tính chất khai phóng, kết nối và đầy trách nhiệm xã hội mà còn góp phần khẳng định vị thế của Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật với tư cách là một đơn vị đào tạo và nghiên cứu khoa học chuyên sâu về các lĩnh vực khoa học liên ngành, công nghiệp văn hóa, sáng tạo và nghệ thuật trong Đại học Quốc gia Hà Nội cũng như trong hệ thống các cơ sở giáo dục về sáng tạo, nghệ thuật ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật cũng là một sự bổ sung cần thiết đáp ứng nhu cầu tạo ra các không gian thảo luận học thuật đa chiều trong nước và quốc tế, có khả năng chia sẻ các vấn đề đa lĩnh vực, kinh nghiệm xử lý mối quan hệ giữa giữa lý thuyết và thực hành, giữa khoa học và nghệ thuật, giữa tiếp cận chuyên ngành và liên ngành đặc biệt trong việc phát triển các lĩnh vực công nghiệp văn hóa – sáng tạo và nghệ thuật. Bài học thực tiễn phong phú ở Việt Nam và trên thế giới trong thời gian vừa qua đã cho thấy yêu cầu cấp bách của việc trang bị hệ thống lý luận cũng như hiểu biết thực tế cho các lĩnh vực này có ý nghĩa quyết định đối với việc xác lập vị trí và vai trò của từng cá nhân, cộng đồng, thậm chí là các quốc gia, dân tộc trong xu thế phát triển nền kinh tế sáng tạo chung của nhân loại.

Trong bối cảnh chưa có nhiều tạp chí khoa học chuyên ngành về lĩnh vực đặc thù này, góp phần đáp ứng kỳ vọng về tăng trưởng số lượng công bố khoa học thể hiện trong Nghị quyết 57 – NQ/TƯ về đột phát phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, sự ra đời của Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật không đơn giản chỉ là góp thêm một tiếng nói mà còn thể hiện khát vọng đóng góp thực tế cho cộng đồng nghiên cứu và thực hành sáng tạo, nghệ thuật; khi định hướng xây dựng nội dung của tạp chí với một phạm vi tương đối đa dạng bao gồm nhiều lĩnh vực trên cơ sở thảo luận hai chủ đề hết sức cơ bản song lại có mối quan hệ tương hỗ phức tạp : khoa học liên ngành và nghệ thuật.

Số đầu tiên của Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật

Kính thưa quý vị đại biểu, các vị khách quý!

Thực ra khoa học liên ngành và nghệ thuật đều không phải là những chủ đề quá mới mẻ khi nó đã được giới thiệu và thảo luận trong hàng thế kỷ qua. Tuy nhiên, trong hai thập kỷ trở lại đây, xu hướng phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo trên phạm vi toàn cầu đã chỉ ra xu thế tất yếu của nghệ thuật mang tính chất liên ngành khi các lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật không chỉ còn hàm nghĩa là các giá trị sáng tạo tinh thần phục vụ con người mà đó chính là các sản phẩm mang lại giá trị gia tăng trong một hệ thống sản xuất công nghiệp. Mặt khác, các ngành công nghiệp văn hóa cũng đồng thời là một hệ thống xã hội, được cấu thành và chịu sự tác động bởi nhiều cộng đồng khác nhau trong đó mỗi cá nhân sẽ có những vai trò riêng khác của mình. Bản thân nhu cầu kết nối, tương tác giữa nhiều lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật cũng dần hiện hữu trong hoàn cảnh phải khám phá nhu cầu tiêu dùng văn hóa ngày càng cao và phức tạp của công chúng. Vì thế, việc lý giải cơ chế vận hành và phát triển của đời sống sáng tạo nghệ thuật ngày nay không thể tách rời khỏi các phương pháp nghiên cứu và tiếp cận liên ngành.

Trong khi đó, cùng với sự phát triển của nền kinh tế sáng tạo, các loại hình sáng tạo nghệ thuật đã thầm lặng len lỏi vào nhiều khía cạnh đa dạng của đời sống hàng ngày và từng bước trở thành một phần tất yếu không thể tách rời nhu cầu xã hội của con người. Tất cả những điều đó giúp cho khoa học liên ngành và nghệ thuật có mối quan hệ tự nhiên và bền vững; đồng thời được xác lập để trở thành những nhân tố quan trọng chi phối đến sự phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa, sáng tạo và nghệ thuật hiện đại; trong đó khoa học liên ngành trở thành kim chỉ nam định hướng cho phát triển sáng tạo nghệ thuật, còn nghệ thuật lại chia sẻ những khả năng ứng dụng của khoa học liên ngành trong các hoạt động sáng tạo.

Tuy nhiên, cũng cần phải khẳng định rằng Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật không hoàn toàn là một tạp chí khoa học giải quyết các vấn đề lý thuyết một cách thuần túy bởi lẽ với việc xem xét các lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật từ tiếp cận liên ngành, tạp chí đã tự xây dựng mối liên hệ của nó với đời sống thực tiễn hết sức sinh động đang diễn ra. Do đó, bên cạnh các nghiên cứu có tính chất khai phá, tiên phong về lý thuyết, tạp chí cũng coi trọng các công trình thực nghiệm gắn với đời sống văn hóa - nghệ thuật Việt Nam và khu vực. Ngoài ra, tạp chí cũng là diễn đàn chuyên sâu thảo luận các vấn đề ứng dụng thực tiễn liên quan đến quản lý nhà nước và tư vấn chính sách trong việc phát triển kinh tế sáng tạo, giáo dục công nghiệp văn hóa và nghệ thuật, đặt ra các mối quan hệ phong phú giữa sáng tạo và thực tiễn, giữa thực hành và phát triển, giữa sản xuất và tiêu dùng…

Thêm nữa, Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật ngay từ đầu cũng được xác định là một tạp chí hướng tới tầm nhìn toàn cầu và các tranh luận học thuật quốc tế. Điều này không chỉ thể hiện ở loại hình ngôn ngữ được chấp nhận bằng tiếng Anh cùng với tiếng Việt và một hội đồng biên tập với các chuyên gia, các nhà khoa học có uy tín thuộc nhiều lĩnh vưc khác nhau của các ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo mà còn được tìm thấy ở hệ thống quy trình nộp bài và phản biện, các quy định về đạo đức, liêm chính học thuật được xây dựng theo các chuẩn mực quốc tế. Mục đích và phạm vi công bố của tạp chí cũng được tuyên bố gắn với tư duy khai phóng và tầm nhìn toàn cầu trong đó sẽ chia sẻ thông tin, công bố các kết quả nghiên cứu mới và là diễn đàn trao đổi chuyên môn về các lĩnh vực nghiên khoa học liên ngành, công nghiệp văn hóa, sáng tạo và nghệ thuật trong nước và quốc tế. Đó chính là những nền tảng căn bản để một tạp chí khoa học có thể thực sự tồn tại trong cộng đồng học thuật ở Việt Nam và trên thế giới.

Cuối cùng, một trong những điều mà nhà trường hết sức kỳ vọng là Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật sẽ là một trong những diễn đàn học thuật có tính đa dạng cao về tiếng nói và biểu đạt. Không chỉ là nơi giới thiệu các kết quả nghiên cứu, Tạp chí sẽ là một không gian trao đổi cởi mở – nơi các nhà nghiên cứu, nghệ sĩ, nhà hoạch định chính sách, cộng đồng thực hành có thể gặp gỡ, tranh luận, bổ sung và truyền cảm hứng lẫn nhau. Thông qua một cấu trúc chuyên mục đa dạng, đáp ứng nhiều đối tượng và hình thức thể hiện khác biệt, từ Nghiên cứu – Trao đổi, Tiếp cận mới, Điểm sách, hay giới thiệu các sự kiện khoa học và nghệ thuật tiêu biểu; Ban Biên tập tạp chí mong muốn vừa duy trì các tiêu chuẩn học thuật nghiêm ngặt, đồng thời vừa tạo ra không gian đối thoại rộng mở - yếu tố góp phần làm nên bản sắc riêng của Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật.

Kính thưa quý vị,

Chúng tôi hiểu rằng sự ra đời của tạp chí mới chỉ là kết quả mở đầu cho một chặng đường phát triển dài phía trước. Dù vậy, sự thành công của ngày hôm nay và tương lai phát triển của tạp chí trong thời gian tới không thể thiếu sự tin tưởng, ủng hộ và đồng hành của các cơ quan quản lý, quý vị đồng nghiệp, cộng đồng học giả và giới nghệ thuật trong và ngoài nước. Thay mặt cho lãnh đạo nhà trường, cho phép tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành đối với Đại học Quốc gia Hà Nội, Cục Báo chí (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch), Vụ Báo chí - Xuất bản (Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương) đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật được cấp phép và xuất bản; các chuyên gia có uy tín đã nhận lời tham gia Hội đồng Biên tập của Tạp chí; các nhà khoa học đã đóng góp cho tạp chí dưới nhiều hình thức khác nhau, cùng sự hiện diện của quý vị trong ngày vui hôm nay. Chúng tôi thực tâm kính mong tiếp tục nhận được sự ủng hộ và đồng hành của tất cả quý vị trong thời gian tới.

Hội đồng Biên tập tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật

Dẫu biết rằng chặng đường phát triển tương lai còn nhiều gian nan, song chúng tôi tin rằng nếu đủ kiên trì và trung thành với những giá trị cốt lõi là tư duy liên ngành, tinh thần khai phóng và toàn cầu, với nguyên tắc đặt chất lượng học thuật lên hàng đầu cũng như có sự ủng hộ của các cơ quan quản lý, các nhà khoa học, cộng đồng thực hành nghệ thuật, Tạp chí Khoa học liên ngành và Nghệ thuật sẽ trở thành một điểm đến uy tín, một tiếng nói mới mẻ và mạnh mẽ của học thuật Việt Nam.

Hãy cùng chúng tôi viết tiếp câu chuyện về một không gian học thuật mới – nơi mà khoa học và nghệ thuật không đối lập, mà song hành.

Nơi mà liên ngành không còn là khẩu hiệu, mà là bản chất.

Nơi mà tri thức không bị đóng khung, mà luôn hướng tới khai mở.

Xin trân trọng cảm ơn!"